Kayıtlarınızı öncelikle geniş dinamik alan için mutlaka 24 bit almanız gerekiyor. Projeye başlarken hangi DAW kullanıyorsanız kullanın ses kartınızı daha geniş dinamilk alan için 24 bit e ve daha detaylı ses kayıtları almak içinse 48 khz’ e( minimum ) samplerate’e ayarlamanızı tavsiye ederiz. Ve kayıtlarınızı alırken yüksek seviyelerde sinyal kaydetmemeniz mix ve mastering aşamalarında müziğinizin daha iyi duyulmasına yardımcı olacaktır.(-16 dBfs civarı)
Kayıtlarınız bitti, miks ile epey uğraştınız herşey istediğiniz gibi duyuluyor , tüm enstrümanlar ve sesler stereo panaromada istediğiniz yerde , uzaklık yakınlık istediğiniz gibi , kullandığınız efektler beklediğiniz sonucu verdi ama yine de birşeyler eksik !

Mastering müziğinize son noktayı hiend analog ekipman ile koyma sanatı.

Büyük özen ile yaptığınız kayıtlar editler ve miks aşamasından sonra miksiniz yine de sizi tatmin etmiyor , birşeylerin eksik ya da fazla olduğunu düşünüyorsunuz referans aldığınız albümler ile kıyaslayarak. Elinizdeki pluginler ve referans monitörleriniz ile ne kadar uğraşırsanız uğraşın yaptığınız mastering ile istediğiniz sonucu almak bir yana tüm miks duymak istemediğiniz bir noktaya gidiyor herşey daha sıkışık daha tiz daha bas ya da daha kontrolsüz duyuluyor. Albüm trackleriniz arasında ise büyük farklılıklar daha da belirginleşiyor. Belki de ihtiyacınız olan tamamen profesyonel hi end ekipman ile bu konuda sizden daha tecrübeli bir mastering stüdyosu ve mastering mühendisi ile çalışmak.

Mastering stüdyolarında kablolardan, AD / DA çeviricilerine, referans monitörlerinden , hardware EQ , kompresörlere kadar her ekipman mastering kalitesindedir. Mastering stüdyosunun akustik dizaynı da bu işlem için uygun olarak tasarlanmıştır.

Mastering stüdyosunda çalışan mastering mühendisinin de bu konuda sizden daha tecribeli olduğunu düşünürsek , büyük emek harcayarak ortaya çıkardığınız müziklerinizin , paranızın ve zamanınızın heba olmaması doğru seçilen bir mastering stüdyosu ve mastering mühendisi ile mümkün olacaktır. Karar verirken stüdyonun ekipman parkını inceleyin, karşılaştırın, araştırın, daha önce yapılan işleri dinleyin ya da size özel sizin parçanıza demo yapılmasını rica edin , bir çok mastering stüdyosu bu konuda yardımcı olacaktır ki bu konuda stüdyonun pozitif yaklaşımı işin ilerleyen safhalarında çözüm üretme konusunda istediğiniz düzeltmelerin yapılıp yapılmayacağını size hissetirecektir. Uyumlu bir çalışma başarı da önemli bir etkendir.

Biz kayıtlarınızı minimum 24 bit 48 khz kaltesinde almanızı öneriyoruz. Projeye başlarken kullanacağınız DAW (cubase pro tools logic vs) ayarlarınızı24 bit 48 khz den aşağı indirmemenizi tavsiye ediyoruz. Kayıtlarınız bittiğinde master fader O ( sıfır ) da iken göreceğiniz peak seviye -4dBfs ile -6dBfs civarında olmalı ve -4dBfs i kesinlikle geçmemelidir. Yani miksinizi bu seviyeye uygun şekilde yapmalısınız. Biz Master buss’da comp , eq ve limiter gibi pluginlerin kullanılmasını önermiyoruz, bize gönderilecek işlerde bunu özellikle tavsiye ediyoruz. Bırakın bu işi pro ekipmanı ile mastering stüdyosu yapsın.

Miks bitti ve export aşaması geldi, projenizi hangi ayarlar ile açtıysanız bizim önerimiz kayıtlarınızı 24 bit 48 khz almanız ,export ederkende aynı değerler ile export etmelisiniz kesinlikle dithering yapmamalısınız , yani 24 bit 48 khz projenizi export ( daw dışına stereo olarak çıkartma) ederken miksinizi aynı değerler ile 24 bit 48khz seçeneğini seçerek export etmeniz.(24bit 44.1 olarak çalıştıysanız projeyi , bu değerler ile export ederek gönderin)

Stem mastering seçeneği içinse her enstrüman grubunuzu ( davullar- vokal – gitarlar- bass-synth piyano- perküsyon- yaylılar vs) ayrı ayrı (solo ) export etmeniz gerekmektedir.Kullandığınız efektlerin açık olduğundanemin olun. Her grubunda seviyesi -6dBfs in altında olmalıdır master fader O (sıfır) pozisyonunda ve master buss da efekt bulunmazken. Mastering mühendisimiz ile görüşün farklı istekleri de olabilir.

Stem mastering’de mastering mühendisimiz tonlamalara ve mikse ufak müdahalelerde bulunabilir. Stem mastering seçeneği için mastering mühendisimiz ile görüşün farklı değerler ve ayarlar isteyebilir. Mastering öncesi denge ve stereo panaroma için stem olarak gönderdiğiniz parçanızın kendi yaptığınız miks halini de fikir vermesi açısından mastering mühendisimize gönderebilirsiniz, mastering mühendisimize fikirlerinizi iletebilirsiniz dikkate alacaktır.

Mastering mühendisimiz mastering aşamasının sonunda cd formatı gereği 24 bit 48 khz olan dosyaları dithering işleminden sonra 16 bit 44.1khz ( cd fortmat)e çevirecektir. Artık her CD track, mastering mühendisimizin elindeki yüksek kalite ekipmanlar ile istediğiniz seviyede tonda ve tınıda , albüm içinde bütün olarak birbirlerine en yakın seviyede bütünlük içinde duyulacaktır. Mastering mühendisimiz son olarak master kalıp CD yi hazırlarken albümünüzü basacak firmadan gelen ISRC kodlarını ve cd text i CD ye girecektir. Master CDnizin yüksek kalitede olmasına özen gösterin , mastering mühendisiniz zaten bunu dikkate alacaktır. mastering mühendisimizden ayrıca ilerde yapacağınız video klip çalışmanız için tracklerinizi cd kalitesinden yüksek 24bit 48 khz olarak da isteyin. Bu video klip seçeneği MASTERING paketlerimize ekstra olarak eklenmiştir. Klibinizde bu kullanılacaktır. Bunların haricinde mastering mühendisimizden yine taglanmış olarak albüm bilgileriniz girilmiş yüksek kalitede MP3 çevrimi de isteyebilirsiniz.(Tüm mastering paketlerinde standarttır)

Mastered for itunes(mfit) seçeneği için de mastering stüdyomuz ile görüşün , itunes un belirlediği yeni düşük seviyeli clippingsiz ( önerilen , bizimde önerdiğimiz) yüksek çözünürlükte mfit satandartlarına uygun dosyalarının da oluşturulmalarını isteyebilirsiniz.
Hakan NART apple mfit provider list te kayıtlıdır. Bazı mastering stüdyoları bunları standart olarak verirler bazılar ise isteğinize bağlı olarak ekstra ücretlendirerek.
Bzim mastering paketlerimizi inceleyebilirsiniz. Master CD nizi 2 kopya halinde almayı unutmayın, fabrikaya göndereceğiniz master CD kalıbı kesinlikle olur olmaz yerlerde dinleyip zarar görmesine izin vermeyin

Mastering için bize göndereceğiniz miksi bitmiş stereo kanalların , export öncesinde master buss üzerinde EQ ile düzeltilmemiş olmasını tercih ediyoruz. Master buss üzerinde efekt kullanmadan gönderilen kanallar üzerinde işlem yapma alanımız bu şekilde genişliyor. Elimizdeki hardware transparent pro EQ lar gerekli düzeltmeler için daha etkin ve aslına sadık sonuçlar verecektir.Ekipman listemiz
Ekipmanlarımız

Vokal içeren parçalarınızın en önemli noktası doğal olarak vokal dir. Vokal’in iyi, doğru,aslına sadık, dinamik , ve miksin içinde doğru noktada ve seviyede duyulması parçanızın pro duyulmasının ön koşuludur. Kayıt esnasında başlayan doğru adımlarla iyi kaydedilmiş bir vokal, doğru dinamik işlemcilerle ve EQ ile mikste zaten tam yerinde duyulacaktır. Ama bazen vokalistin kendisinden , bazen odanın aksutiğinden , bazen kullanılan mikrofon ve kanal şeridindeki EQ nun yanlış ayarlanması sebebi ile şarkıcının sesinde bazı tiz frekanslarda (3Khz-12khz) sibilans (sibilance) olarak ismlendirebileceğimiz yükselmeler yaşanabilir.
6-8 kHz civarı ‘sibilance’ (sibilans) olarak tabir edilen fI, shı,sı, şı vb gibi seslerin vurgulanma alanıdır; bu sebepten dolayı insan sesinde 6-8 kHz civarına dikkat edilmelidir. Sibilans, kulağı rahatsız eder. Sibilans problemleri mix aşamasında ortadan kaldırılabileceği kayıt esnasında kontrollü gitmek ileriki adımların kalitesi için daha kolay bir çözüm olacaktır. Sibilans probleminin üstesinden de-esser yardımıyla ve doğru mikrofon seçimi ve mikrofonlama teknikleri ile gelebilirsiniz. Bize göndereceğiniz mix i bitmiş stereo kanallarınızı özellikle vokal sibilans konusunda kontrol edip , sorun varsa düzeltip göndermenizi öneriyoruz. Gözardı ettiğiniz ya da miks esnasında fark etmediğiniz vokal sibilans problemleri mastering den sonra istenmeyen bir noktaya gelebilir. STEM Mastering (vokal ve enstrüman gruplarının ayrı ayrı gönderimi) seçeneğini kullanacaksanız mastering mühendisimizin vokal sibilans problemlerine müdahale etme şansı biraz daha fazla olacaktır. Ama yine de kayıt esnasında ya da sonrasında kanallarda bu problemin giderilerek miksin tamamlanması ilk tercihiniz olmalıdır.

Mastering Stüdyomuza mastering için göndereceğiniz stereo kanalların master buss kanalınızda kompresörden geçirilmemiş olması öncelikli tercihimiz. Eğer çok iyi hardware kompresörlere sahip değilseniz bırakın biz yapalım. Elimizdeki Manley Labs Variable Mu Mastering Vers – Tbar Mod – SC Mod – M/S Mod , Millenia TCL2 – Avalon Design VT 737 SP gibi kompresörleri kullanmamız müziğiniz için daha iyi sonuç verecekcektir. Ama miks esnasında elinizdeki ekipman ve pluginlerle miksinizin nasıl duyulduğunu test etmek için masterbuss a bir kompresör ekleyip çıkarabilirsiniz.
Stem Mastering seçeneğimiz için de grup busslarınıza ( davullar- gitarlar- synthler) kompresör ve EQ eklemden export alabilirsiniz.
Ekipmanlarımız

Mastering için stüdyomuza göndereceğiniz stereo kanalların
master buss 0 ( sıfır) konumdayken, -6 dBfs max peak göreceğiniz şekilde mikslenmiş olması bizim için yeterli çalışma alanı tavan boşluğu (headroom) sağlayacaktır. Bu değerlere masterbuss üzerinde açık bir plugin ( comp- eq- limiter vs )yokken ulaşmanız tercihimiz. Bırakın müziğiniz rahatça salınsın , gerekli dinamik ayarlamaları yapmak, gerektiği yüksekliğe ve berraklığa çıkarmak bizim işimiz.

Mastering stüdyosuna göndereceğiniz stereo miksi bitmiş kanallarınızda kesinlikle limiter kullanmayın.Bu bizim mastering zincirinde ekleyeceğimiz son işlemlerden birisi. Bunu lütfen Manley Labs Variable Mu ya bırakın 🙂 o yapsın daha müzikal , yumuşak , doğal, aslına sadık tınlayacaktır.Ekipmanlarımız

ARTLINE Mastering Studio ‘ a yollayacağınız miksi bitmiş, stereo kanallarınızın bitimi fade out ile yapılacaksa gerekli süre müzik devamlılığına dikkat ederek kanallarınızın exportunu almanız mastering esnasında fade out yapabilmemiz için gereklidir.Eğer fadeout u daha önceden yapmışsanız ve mikse geri dönme ihtimali yoksa mastering mühendisimiz fadeout ayarlamalarını optimum seviyede gerçekleştirecektir.
Mastering için gelen stereo kanallarınızın bitimi kadar giriş kısmı da bizim için önemli. Parçanızın başına 1 ölçü boşluk bırakarak export etmeniz gerekmektedir.
Stem Mastering seçeneğinde ise göndereceğiniz grup kanallarda bir fade out ayarlaması yapılmamasını istiyoruz. Bunların bitiminde de gerekli süre uzunluğu boşluğuna dikkat edilerek export edilmeleri önemlidir.
Fade out seçeneği ile bitmeyen stereo kanallar için de şarkı bitiminde efekt kuyruklarının sönümüne kadar ve daha fazla boşluk bırakarak export almak mastering sonrasında daha doğal bir duyum sağlayacaktır. Stem mastering seçeneği için göndereceğiniz grup kanallarınız içinde aynı kriterlere dikkat ederek girişlere ve çıkışlara pay bırakmanız ve gruplara özel fade in out ayarlamaları yaptıysanız bunlarında efekt sönümlerini ayrı ayrı kontrol edip export etmeniz gerekmektedir.

Referans aldığınız bir müzik varsa bizimle paylaşmanız işimizi kolaylaştıracak ve beklentilerinizi anlamamıza olanak sağlayacaktır. Lütfen bizimle paylaşın ve ne isteiğinizi açık bir dille bize iletin. Beklentilerinizi ve miksinizi dinleyen mastering mühendisimiz size miksiniz ile ilgili önerilerde bulunabilir. Ya da daha önce beklentilerinizi karşılamayan bir mastering yaptırdıysanız ve bunu analiz edip sorunu tespit edecek düzeyde bilgi ve ekipman sahibiyseniz , bize ne istediğinizi ve neyin yeterli olmadığını yazabilirsiniz. Gönderdiğiniz miks üzerinden bu beklentileri sağlayacak düzeltmeleri yapmak için gerekli adımları beraber atabiliriz. Mastering mühendisimiz size masteringe başlamadan miks ile ilgili tavsiyelerde bulunabilir.
Miks esnasında bazı düzeltmelerin yapılmasının Mastering in sonucunu olumlu yönde etkileyeceği kesindir.

Mastering ya da mix için stüdyomuza göndereceğiniz ses formatı Wav ya da aiff olmalıdır.
Önceki başlıklarda da belirttiğimiz gibi kayıtlarınızı almaya yeni başlıyorsanız 24bit / 48khz (minimum sample rate) ses dosyaları oluşturmanız ,yani projenizin ses kartınızında ayarlarını böyle yapmanız kayıt kaliteniz, miks ve mastering kalitesi içinde daha iyi olacaktır. mp3 vs gibi sıkıştırılmış formatları , üzerinde işlem yapılmış dosyaları kabul etmiyoruz.
İşimiz müziğinizin daha iyi duyulmasını sağlamak

ARTLINE Mastering & Mix Studios ‘a miks ya da mastering için göndereceğiniz stereo ses doyalarınız hakkında bilgi göndermeniz gerekmektedir. Albüm ismi -Şarkı ismi-şarkıcı ismi- yapımcı firma- ISRC kodları- aranjör ismi- sample rate – tempo –

Master CD hazırlatmak istiyorsanız , text ve ISRC kodlarını tarafımıza ulaştırmanız gerekmektedir. Albüm ismi, şarkı isimleri, yapımcı firma ismi. Master CD niz mastering paketlerine ek olarak hazırlanır ve özel CD lere basılarak size 2 adet olarak ulaştırılır.