John Riley’ den

Her tip müziğin kendi soundu vardır. Müzik tarihi, stil ve akustik ihtiyaçları bize iyi bir sound şekilllendirmemizde yarımcı olur. Davul akordlamanın tek ve doğrudan tartışılmaz bir gerçeği vardırki buda ” Davullar sadece birbirleri ve tek olarak armonili bir şekilde akord edildiklerinde güzel duyulur.
Davul akordlamanın ilk adımı şöyledir. İlk önce davulu standından çıkartıp düz bir masa veya yere koyun. Bu şekilde akord ediceğiniz deri herşeyden izole bir hale gelir. Davul shell ine deri koymadan önce shell kısmını ve kasnakların deriye temas ettikleri herkeyi bir bez ile silin. Bundan sonra deriyi yerleştirip üstüne kasnağı koyun. Deri ve kasnağın çok iyi ortalanmış olmasına çok dikkat edin. Elinizle tüm vidaları sıkabildiğiniz kadar sıkın. Bundan sonra Davul anahtarınızla sıkmaya başlayın. En iyi sıkma karşılıklı vidaların sıkılmasıyla olur. Tüm vidaları sıktıktan sonra hepsinde teker teker derinin ortasına bastırırsanız bu yaptığınız akordun oturmasına yardımcı olacaktır. Bu işlemi davulun sesinin istediğiniz inceliğe gelene kadar tekrarlayın.

Şimdi ince ayar başlıyor. Bu aşamada parmağınızla veya bir bagetle her vida nın yaklaşık 1 inch kadar uzağından deriye vurun. Kafanızdan davuldan çıkan en ince ve en kalın sesleri ortalama olarak belirleyin. Belirlediğiniz bu kafanızdaki hayali sese göre kalın notaları inceltip inceleri de kalınlaştırarak bu sese yaklaşmaya çalışın. Bunu bitirdikten sonra derinin ortasına doğru sıkıca bastırın. Bundan sonra bir kere daha aynı ilemi tekrarlayın. Çünkü bazı vidalar hala bunu gerektiriyor olabilir. Bu işlemleri tüm vidalardaki ses aynı olana kadar tekrarlayın. İşlem bittikten sonra aynı şekilde alt deriyede uygulayın.

Çok çeşitli türleri barındıran genel olarak 3 çeşit akordlama yöntemi vardır. Bunların genel olarak özellikleri alt ve üst deri arasındaki ton farklılıklarından oluşur. En uzun ses veren ve en açık ses veren stil alt ve üst derilerin aynı tonda akordlanmasıdır. Bu tipik bir jazz akordudur. Ortalama davulların ses inceliği çok kişisel olmasına rağmen genelde jazz davulcuları ince bir tonda akord ederler.

Daha çok pop, funk türü çalanlar için ise al deriyi üst derider Minör 3lüsünden daha kalın sese göre akord edilir. Bu davula daha derin bir ton verir. Daha hızlı ses dağalır.

Üçüncü tip akord da ise alt deri üst deriden Minör 3 lüsü kadar inceden akordlanır. Bu tip akordun amacı ise sesin daha az uzaması ve sesi davulcuya veya mikrofona daha çok vermektir.

Trampet akordu çok kişisel bir tarzda olur. Ama iyi bir başlangıç noktası arıyorsanız gene alt ve üst deriyi akordladıktan sonra alt deriyi üst deriye göre 4lüsü( Perfect Fourth ) kadar kalından akordlamalısınız. Eski tarzdakiler ve orkestra müzisyenleri genelde trampetlerini Si ( B ) sesine göre akord ederler.

Kros akordu şüphesiz en değişken akord stillerine sahiptir. Jazz davulcuları genelde tom benzeri açık ve rezonanslı tonlar almak isterler ve ince seslerden akordlarlar. Pop ve funk davulcuları ise genelde kalın sesden akordlanmış tek kat derili atak seviyesi yüksek ama kısa sürede kesik ses almak isterler. Bunu daha etkili yapmak için ise susturucu ir malzeme iç deriye değecek şekilde davulun içine koyulur.

Ben bir big band le çalarken kros u nispeten kalın bir sese akordlarım ve susturucu kullanmam. Küçük gruplar için ise 2″x2″ boyutlarında bir kağıt, havluyu derinin dışına yapıştırarak susturmayı tercih ederim. Genelde gruplarda basçı ile ahenk oluşturacak bir şekilde akord ederim. Akustik bir bass gitarla kalın sesten akord edilmiş rezonanslı bir tonun daha iyi olduğunu gördüm. Elektrik bass gitarda ise ses daha odaklı ve sert olduğu için bende krosumu buna göre ayarlayarak susturucu kullanıp ona benzer odaklı ve kesik bir ses almak isterim.

Kişi herzaman davulun çalınacağı mekana odaya göre düşünüp davulunu buna göre akord etmelidir. Ben eğer davulumun sahnede bana ve seyirciye iyi duyulmasını istiyorsam biraz daha kalın seste akord ederim ama eğer evde çalıyorsam sahneye oranla daha ince bir tonda akord ederim.

Son olarak kullandığınız derilerin çeşidine göre ( çift kat, tek kat, kumlu, şeffaf, yağlı ) kendinize has bir sound elde edebilirsiniz. Akord etme üzerine zaman harcayın . Daha çok deneme ile sevdiğiniz soundu elde edebilirsiniz.

Kompresör, ( Compressor), ses sinyalinin seviyesini otomatik olarak kontrol altında tutmaya yarayan bir ekipmandır. Kompresyona çalışma prensibi itibarıyle bir bakıma kazanç kaybı denilebilir,( kompresyona uğrayan sesin seviyesi düşecektir). Dogru oranlarda bir kompresyon kullanımı, müziğin içindeki enstrüman seviyelerini daha rahat ayarlayabileceğiniz bir tavan boşluğu (headroom) avantajı sağlar. Yani dogru yapılmıs kompresyon mix te büyük kolaylık sağlıyacaktır. Piyasada değişik bir çok marka kompresör bulunmakta, tabii bunların hepsi aynı kalitede işlem yapmıyor.
İlerdeki yazılarımızda piyasada bulunan değişik marka kompresörleri de inceleyip, onları tecrübe eden kişilerin görüşlerini de kompresörlerle ilgili yazı dizimizde yayınlayacagız.

Girişteki ses sinyalinin seviyesi kullanıcının belirleyebildiği bir eşik seviyesinin üzerine çıktığında kompresör bu sinyali yine kullanıcının belirleyeceği bir oranda, hızda kontrol altına alarak çıkışa gönderir.
Yani kompressor’ü söyle düsünebiliriz yüksek amplitude’lü (genlikli) bir ses var ve bu sesin sarki içinde ne olursa olsun belli bir ses seviyesini geçmesini istemiyoruz , fakat bunun da yumusakça halledilmesini istiyoruz Giriş sinyalinin seviyesi eşik(threshold) seviyesinin altına düştüğünde, kompresör yine kullanıcının belirlleyebildiği bir hızla devreden otomatik olarak çıkar. Bu otomatik kontrol mikserin başında fader’ları gerçek zamanlı kontrol etmeye benzetilebilir.
(Ses sinyali yükseldikçe aşağı çekmek ve ses normale döndüğünde fader’ları yine eski haline getirmek gibi bir işlem gerçekleşir) Ama kompresör bu işlemi bir insandan çok daha hızlı ve hassas olarak yapar dikkati de dağılmadan.
Kompresörün genel amacı, sinyal dinamiklerinin dengesizliği sebebiyle sesler arasında bazı bölümleri için yok olma tehlikesi olan bir ses sinyalini kontrol altına alıp, sesin dinamik aralığını daraltarak,( yani sesin en yüksek seviyesi ile en düşük seviyesi arasındaki farkı sesin karakterine en az zararı verecek şekilde azaltarak kontrol ederek), sesin bir bütün içerisinde daha rahat ,net ve kontrollu duyulmasını sağlamaya çalışmaktır.

Girişteki ses sinyalinin seviyesi ,kullanıcının belirlediği eşik (threshold) seviyesinin üzerine çıktığında kompresör bu sesi kompresyon oranı (rate) miktarı kadar kısar,tutar kontrol kompres eder. Mesela, threshold -17dB, rate de 2:1ayarlandı . Bu şu demektir; Girişteki sesin sinyal seviyesinin -17dB’in(eşik seviyesinin) üzerine taştığı her 2dB’de kazançta kompresör bu artışı çıkışa sanki artış sadece 1dB olmuş gibi yansıtacaktır, yani girişte -17dB üzerine çıkan her 2dB artış için kazanç ayarında 1dB kısılma olacaktır.

Kompresyonun devreden ne kadar zaman sonra çıkacağını da serbest bırakma zamanı (release) belirler. Mesela eğer release 150ms olarak belirlenmişse, giriş sinyali eşik seviyesinin(threshold) altına düştükten 150ms sonra kompresör kazanç düşürmeyi bırakır, kazanç ayarını eski haline getiriverir.
Kompresyonun devreye hangi hızla gireceğini atak zamanı (attack time) belirler. Örneğin eğer attack 40ms olarak ayarlanmışsa, sinyal eşik seviyesini (threshold)geçtikten 40ms sonra kompresör ses seviyesini rate( kompresyon oranı) miktarında kısmaya başlar.

hard-knee keskin sert kompresyon
soft-knee yumuşak kompresyon

Kompresyona çalışma prensibi itibarıyle bir bakıma kazanç kaybıdır demiştik,( kompresyona uğrayan sesin seviyesi fiziki olarak düşer).Bu kayıp kayıt sırasındaki bir çok sesin dinamiğinde netligi azaltabilen etki gösterebilir. Bu kaybı yerine koymak için kompresör cihazlarının çıkış katına make-up gain yani kaybedilen seviyeyi yerine koyan bir amplifikatör devresi de eklenmiştir, Kompresyon esnasında ses seviyesinde 5dB bir zayıflama azalma eksilme olmuşsa bu make-up gain ayarı ile tekrar bu 5dB kayıbı telafi edip sinyal seviyesini yükseltmek mümkündür, hemde sinyali hiçbir distorsiyona sokmadan.

Kompresyonun müzik kayıtlarında sağladığı bir çok kolaylık vardır. En önemlisi,sesin içinde transient (geçici) denen, ses karekteristiğine büyük bir etkisi olmadığı halde bir anda gereksiz yüksek seviyelere ulaştığı için sinyali clip’e sokan kontrolsüz yüksek enerjili ani çıkışları kontrol altında tutarak bağımsız sesin tüm müzik içerisinde daha net duyulabilmesini sağlamak ve birbirlerini perdelemelerini önlemektir. Mesela perkusyon kaydettiniz,ve ardından başka enstrumanlar da kaydettiniz ve mikslemeye çalışıyorsunuz. Ama Perküsyon bir türlü müziğin içinde net ve yeterli tınlamıyor, ses seviyesini yukseltmeye kalktıgınızda clip ışığı vuruyor, yani sinyal distorsiyona uğruyor. Sinyali geri çekseniz perkusyonlar arkada ve zayıf cılız kalıyor. Onu kontrol altına alıp seviyesini yükseltmenin en yolu uygun kompresyon uygulayıp kısarak bu ani çıkışları çıkışa kontrollü yansıtmaktır. Dolayısı ile, diyelim ki ortalama seviyesi -15dB ama transient seviyesi -6dB olarak kaydedilmiş bir perkusyon vuruşunun transient seviyesini uygun bir kompresyon ayarı kullanarak -12db seviyesine çekersek, kompresör cihazının çıkışındaki kaybı yerine koyucu make-up gain kazanç devresinin yardımı ile sinyalin ortalama seviyesini bir anda -15 dB’den -10dB civarına rahatlıkla çıkartabiliriz. .

Her cümlesinin sonu yüksek soluk sesi ile biten kaç enstrüman biliyorsunuz?:) Tüm şarkıcılar üşenmeden bunu yaparlar. Kayda gönderdiğimiz şarkıcının ses sinyaline kompresör uygulamamız işimizi belli oranda rahatlatır. Tabii kayda gönderilen sinyale kompresör uygulamak çok dikkatli yapılması gereken bir işlemdir eğer geri dönüşünüz mümkün olmıyacaksa.!
Kullanılacak çok düşük seviyedeki sıkıştırma( kompresyon) vokal kanalının müziğin en üstüne yerleşmesini sağlar. Ama fazlası ise her nefesin rahatsız edici duyulmasına neden olabilir. Kompresör değerlerini ileriki yazılarda karşılaştırmalı olarak vereceğiz. Sizde deneyimlerinizi not edin. Vokal kayıtlarındaki bir sorunda sssssss problemdir. Bunun için de-esser kullanmanın faydası vardır. Ama oranı aşılırsa şarkıcının dişleri yokmuş gibi “f”duyulur En iyisi vokal kanalını ayrı dikkatle dinleyip de –esser gereketirecek noktalara( ssssss ları yok etmek için ) efekti ekleyip çekmektir. Tüm kanala uygulanması pek mantıklı değildir.

Piyasada değişik bir çok marka kompresör bulunmakta., tabii bunların hepsi aynı kalitede işlem yapmıyor
İlerdeki yazılarımızda piyasada bulunan değişik marka kompresörleri de inceleyip, onları tecrübe eden kişilerin görüşlerini de kompresörlerle ilgili yazı dizimizde yayınlayacagız.

Tüketici elektroniği ile ilgilenen ama bu cihazlara yeterli bütçe ayıramayan çoğu kullanıcı için birçok avantaj sunan 2. el cihaz pazarı, yine bu gruptaki potansiyel alıcıların kafasında birçok soru işareti oluşturuyor. Bu yazıda 2. el cihaz konusunu enine boyuna ele alacak, avantaj ve dezavantajları masaya yatırılacak ve en önemlisi neden 2. el cihazların cazip olabileceğini açıklamaya çalışacağız.
Neden 2. El?

Bunun için birçok neden sıralanabilir, ancak bunları sıralamadan önce bir şeyi belirtmek gerekiyor. Burada okuyacaklarınız asla bir yönlendirme niteliği
taşımamaktadır. Bunlar sadece benim ve benim gibi düşünenlerin kişisel seçimleridir. Diğer taraftan sıfır cihaz alımına yönelenlerin de hiç kuskusuz geçerli sebepleri
vardır ki bunlardan en önemlisi teknolojiyi takip etmektir, diğer bir sebep ise sıfır cihazın, üretici firmanın garanti kapsamına girmesidir. Bu birçok cihaz ve sistem için son derece doğru bir kararıdır. Ancak unutulmamalıdır ki bu sistemlerin dahi ikinci eli bulunabilmektedir ve bunları elde etmek sadece biraz sabır ve zaman ister.

Diğer taraftan maddi koşullar da bir çoğumuz için önemli bir diğer neden olarak gösterilebilir.
Alacağınız 2. el bir cihaz veya sistem en kötü şartlarda bile sıfır olanından 1/3 oranında daha ucuza mal olacaktır. Tabi ki bu maliyeti, alacağınız sistemi ya da cihazın güncel şartlarda ayni ölçütlerde bir başka cihazla
karşılaştırarak da elde edebilirsiniz.
Eğer bu karşılaştırmayı yapmazsanız ya da yanlış yaparsanız yanılgıya düşebilirsiniz.

Ömeklemek gerekirse bir Mission 735 hoparlörün zamanındaki satış fiyatı ortalama 1000 Dolar
civarındayken, 2. elde piyasada bu kolonu 500 ila 700 Dolar arasında bulabilirsiniz ancak bunu piyasada satılan ömeğin DAlı NS 8000 ile kıyaslarsanız size pahalı gelecektir çünkü bu kolonun sıfır fiyatı 600 Dolar civarındadır. Böyle bir durum sizi yanılgıya düşürür, çünkü ne kalite ne de seviye olarak iki model birbirleri ile eşdeğer değildir, oysa ki Mission hoparlörü güncel
standartlarda bir Mission 783 ile kıyaslarsanız ki bu kolon yaklaşık 1200 Euro civarındadır. Gerçek sınıflandırmayı ve 2. el farkını
ancak bu şekilde açığa çıkartabilirsiniz.

Diğer taraftan eski cihazlarda özellikle amplilerde işçilik ve kullanılan malzeme kalitesi yeni sistem cihazlarda ancak üst modellerde bulunabiliyor. Bu da doğalolarak eski birçok cihazı
yenilerine göre daha avantajlı ve çekici hale getiriyor. Tabi bu konu üst sınıf cihazlar için geçerli değiL.
Çünkü üst sınıf cihazlar her
zaman kalitelerini ve isimlerini devam ettirebilmek için daha iyisini yapmak zorundalar.

Kuskusuz bu konuda biraz bilgi sahibi olmak gerekir, ancak kısa bir araştırmayla gerekli bilgileri edinmeniz mümkündür. Ama araştırma sırsında yapılan bir diğer hata da intemet ortamında Avrupa ya da Amerika’daki 2. el ve sıfır fıyatları ile Türkiye de geçerli olan fiyatları karşılaştırmaktır. Bunun potansiyel alıcıda yanılgı yaratması iki nedene bağlıdır. Birincisi oradaki cihazların Türkiye’ye belli bir gümrük vergisi altında girdiği, ikincisi ise cihazın Türkiye’ye ulaşana kadar kaçıncı elden
geldiğine göre değişen kar marjları ile satıldıkları gözden kaçırılır. Bu yüzden Türkiye satış fıyatları hem sıfır olarak hem ikinci el olarak
daha yüksektir. Internet üzerinden ikinci el bir cihaz alıp Türkiye’ye getirtmeniz bazı açılardan maliyeti düşürecektir. Ancak şu yan etkenleri de unutmamak gerekir;
1 . Aldığınız cihaz minimum % 1¬3 arasında bir shipping maliyeti getirecektir.

2. Cihazın emniyet içinde elinize ulaşması için iyi bir posta veya kargo servisi kullanacağınızdan uçakla gelmese bile en azından 120-200 Dolar arasında bir bütçe ayırmayı göze almalısınız.

3. Cihaz Türkiye’ye girişte gümrüğe tabi tutulacaktır ki bu da gümrük vergisi ödemeniz anlamına gelir. Bunun için paketin büyüklüğüne ve ağırlığına göre cebinizden çıkacak, yaklaşık 200 Dolarlık fazladan bir bütçeyi unutmamak gerekir. Eğer cihaz 2 yaşın üzerindeyse vergi oranı %100’e çıkar. Ayrıca bu tarz cihazların boyutlarının, örneğin bir kaynak bileşeni söz konusu olduğunda, ortalama 43cm en ve 25cm derinlik civarında ve yaklaşık 1 , 5kg ağırlığa sahip olduğu da unutulmamalıdır. Ki bu değerler çok da düşük sayılmaz. Üstelik getirilen cihaz hoparlör olunca koşullar daha da ağırlaşır.

4. Görmeden ve dinlemeden sadece resme bakarak satın
aldığınız bu cihazın performansının ne derece iyi olduğu ya da üzerinde bir değişiklik olup olmadığı ise sadece şansınıza kalmış bi durumdur.

5. En önemlisi cihaz 2. el statüsünde geleceği için gümrükte takılıp kalma olasılığı çok yüksek olacaktır.

Bütün bunlar göz önüne alındığında cihazı Türkiye içinden almanın en doğru ve
avantajlı karar olduğu su götürmez bir gerçek haline geliyor.

2. El Cihaz Alınır mı?

Aslında 2. EI cihaz almak çok uzak durulması gereken bir konu değildir. Sadece bazı kriterlere ve 2. elde hangi cihazlara yaklaşmamanız gerektiğine dikkat etmeniz yeterlidir. Çünkü bu gruba giren cihaz sayısı fazla değildir. Yukarıda belirttiğimiz gibi 2. el size birçok konuda avantaj sağlayacaktır. Bir çoğumuz 2. el cihaz almaktan kaçınırız, hele bir de cihaz biraz eski bir modelse iyice çekimser davranırız. Unutulmamalıdır ki kullanılmış cihazlarda, cihaz üzerinde ne kadar oynandığı çok önemlidir. Çok temiz kalmış cihazlar ile olduğu kadar tamamen ıskartaya çıkmış cihazlarla da karşılaşmanız mümkündür. Bu sizi yıldırmamalıdır, sadece biraz dikkat yeterlidir. Çünkü asla
ulaşamayacağınız noktalardaki cihazları bile 2. el piyasasından edinebilir ve hatta hi-end’e bile adım atabilirsiniz.

Avantajlar ve dezavantajlar…

1. Kesinlikle fıyat konusunda sizi yormaz.
2. Asla ulaşamayacağınızı düşündüğünüz cihazlara ulaşmanızı mümkün kılar.
3. Ürün çeşitliliğini artırır.
4. Farklı çevrelerden hi-fi ile uğrasan yada ilgili insanlarla tanışmanızı, bilgi alışverişinde bulunmanızı sağlar.

Diğer taraftan:
1. Belli bir risk taşır.
2. Kozmetik olarak olumsuz sayılabilecek bazı izler taşıyabilir. 3. Alim sırasında dikkat edilmez,
gerekli özen gösterilmezse ürün arızalı bir çıkabilir.

Satın Alırken Dikkat Edilecek Noktalar

2. EI hi-fi cihaz yada sistem alırken dikkat edilmesi gereken konular cihazlara göre değişkenlik
taşımakla birlikte farklı cihazlar için dikkat edilecek birbiri ile ayni belli konularda vardır.

Öncelikle genelolarak dikkat etmeniz gerekenleri sıralayalım.

1 . Cihazı alırken dış yüzeyinin temizliğine, yani kozmetik olarak iyi durumda olduğuna dikkat edin. Ancak çok özel bir model bulduysanız bazı kriterler çok da fazla önem taşımayabilir.

2. Cihazın dış bölümünde ve tabanında bulunan vidaları kontrol edin üzerinde tornavida izi olup olmadığını veya birbirinden farklı vidalar olup olmadığını kontrol edin.

3. Özellikle ampli/preampli gibi bazı cihazların üzerinde ve altında ızgaralar vardır. ışığa tutarak ya da içine ışık tutarak lehim
bölgelerine bakin, buralarda farklı lehim olup olmadığını kontrol edin. Eğer farklı bir lehim varsa hemen fark edersiniz çünkü fabrikasyon lehim ile sonradan yapılan lehimler genelde birbirinden farklı olur.

4. Alacağınız cihazı mutlaka dinleyin. Dinlerken (Ampli/Preampli) üzerindeki ton kontrolleri, volume potansı ve diğer kontrol düğmelerinin işlevlerini yerine getirip getirmediklerine bakın. Her şey poliüretan refleks varsa parmağınızı üzerine hafifçe sürerek döküntü yapıp yapmadığına bakın. Yapıyorsa ömrünü tamamlamak üzere olabilir dikkat edin.

10. Dikkat edilecek bir diğer konu da sürücünün göbeğini hafifçe içeri doğru bastırarak, göbekte sürtünme olup olmadığına bakmaktır. Eğer sürtünme hissediyorsanız almayın.

11 . Ekolayzer alırken potanslarını yukarı aşağı hareket ettirerek oksidasyon olup olmadığını ve potansların, kolonları balans yaparak ait olduğu kanal üzerinde dinlemek suretiyle çalışıp çalışmadiğını kontrol edin.

12. Pikap alırken pitch kontrollerine dikkat edin, devirde kayma olup olmadığını mutlaka kontrol edin. Kayma varsa tamiri zor olabilir. Eğer ‘beit drive’ pikap alıyorsanız lastiğini kontrol edin. Lastikte sertleşme ya da gevşeme oluşup oluşmadığına dikkat edin.

13. Herhangi bir cihazı alırken deneme esnasında mutlaka flat olarak dinleyin, yani ton kontrolleri sıfır seviyede iken dinleyin bu sayede cihazın gerçek sesini dinlersiniz.

14. Alacağınız cihazları dinlerken sistemin arasında sesi düzeltmek için fazladan bileşen eklenmemiş olmasına çok dikkat edin(sub
bass, ekolayzer, konvertör gibi).

15. Ampli ve hoparlör alırken dinlediğiniz müzik türünü mutlaka göz önünde bulundurun ve yanınızda dinlediğiniz müziklerden örnek götürerek dinleyin. Unutmayın ki demo odalarında dinlediğiniz ses ile evde alacağınız ses çok farklı olabilir.

16. Ampli ve hoparlörlerinizin birbirine uyumlu olmasına dikkat edin yoksa çok kötü bir ses ile karşılaşabilirsiniz, “param var en iyisini alırım” yaklaşımı ile kesinlikle iyi sonuç almanız garanti değildir. Kimi zaman çok pahalı bir ampli ya da hoparlör, çok ucuz bir ampli ya da hoparlör ile çok daha iyi uyum gösterebilir ve sonuçlar çok şaşırtıcı olabilir.

17. Bit pazarları vb. gibi yerlerden cihaz almamaya özen gösterin
çünkü bu konuyu bilmeyenlerden almaya kalkışacağınız cihazlar sizi yanıltacaktır. Bunun yanı sıra bu gibi yerlerden alınan birçok cihazın kaynağı belli olmayacağından sık sık toplanmış hurda cihazlarla
karşılaşmak söz konusu olabilmektedir.

Eğer bu gibi yerlerden cihaz almak durumunda kalırsanız ince eleyip sık dokumanızı öneririz

Demo hazırlarken dikkat edilmesi gereken şeyler. Neler yapılmalı, neler yapılmamalı?

Her müzisyenin, her grubun bir demosu olmalıdır. Müzik kariyerinizin ilerlemesinde kullanacağınız en önemli unsurdur demo.

Bunu herkes bilir, ama nedense etkin bir demo hazırlamak için yeterince özen gosterilmez çoğunlukla. Yanlış anlaşılmasın; etkin derken üzerinde para harcanmış, zaman harcanmış gibi şeyleri kastetmiyorum. Kimi grupların varını yoğunu harcayıp yaptırdığı demolar vardır ki etkin olmazlar. Nedir etkin demo yapmanın sırrı? Gelin buna biraz kafa yoralım.
Demo bir iletişim biçimidir. Bir plak şirketi yetkilisine, bir prodüktöre veya organizatöre “bak biz böyle müzik yapıyoruz” deme yönteminizdir. Etkin iletişimin en önemli kurallarından biri kendini karşındakinin yerine koymaktır. Şimdi biz de bunu yapalım.

Birine demo göndermeye karar verdiğinize göre ve aklın yolu bir olduğuna göre, sizinle aynı anda birçok diğer müzisyen ve grup da bu insana demo gönderiyor demektir. İstatistiksel olarak bu kişi eline gecen demoların çok küçük bir bölümünü saklayıp, sahipleriyle temasa gecer, büyük kısmını ise çöpe atar. Dolayısıyla demonuzu dinlemeye hazırlanırken “büyük ihtimalle berbat bir şey geliyor” ve “keşke güzel bir sey olsa” duygularının karışımını yaşar.

Bu insanlar genellikle çok da meşgul insanlardır. Dolayısıyla demonuzu dinlemek icin 1-2 dakikadan fazla zaman ayırmalarını beklemeyin. İnsan birkaç saniye içerisinde güçlü izlenimler edinip bunlara tutunma eğilimi olan, büyük ölçüde önyargılı bir varlıktır.

Dolayısıyla: amacımız, demoyu gönderdiğimiz kişinin ilk izleniminin olumlu olmasını sağlamak. Bunu başarırsak demo’ yu dinler, bir süre sonra bir kez daha dinler ve bizimle temasa gecer.

Berklee College of Music’den yeni mezun olmuş bir çaylak konumundayken, ne yapacağımı bilmemenin verdiği karmaşa içinde, bana bir yol gösteren olsa ne iyi olur diye düşünerek Ahmet Ertegün’e bir mektup gönderdim. Atlantic Records benim yaptığım müzik tarzına yakın olmadığı için doğrudan bana yardımcı olması gibi bir beklentim yoktu; bunu mektubumda açıkça belirttim ve yalnızca saygı duyduğum, deneyimli birinin görüşlerine başvurmak istediğimi yazdım.

Birkaç gün sonra Berklee’de gezinirken cep telefonum çaldı; bir kadın “Ahmet Ertegün’ün ofisinden arıyorum, sizinle görüşmek istiyor” dedi. “ebele gübele” diyerek kendimi boş sınıflardan birine kilitledim. Heyecanlanmıştım, sonuçta insan Rock’tan R&B’ye kadar popüler müziğin her türünün gelişimine büyük katkısı olmuş biriyle hergün telefonda konuşmuyor.

“Yaptıkların çok güzel seyler, tebrik ederim” dedi Ahmet Ertegün ve devam etti: “ama şu anda müzik piyasası müthiş bir değişim içinde ve senin yapmaya çalıştığın şeyi yapmak da giderek zorlaşıyor. Bunu peşinen söyleyeyim. Ama konuşmak istersen ben buradayım, New York’a yolun düştüğünde gel görüşelim.”

Tam bir hafta sonra Ertegün’ün Manhattan’daki ofisindeydim. Açık sözlü, dobra dobra, kibirden uzak bir tavrı vardi. Dünyanin neresinde olursa olsun karşılaşan her iki Türk’ün yapacağı gibi önce memleketi kurtardık. Sonra bir süre müzik endüstrisinin gidişatından konuştuk. Sonra bana o sıralar ilgilendiği bir rap’cinin kendisine gönderdiği demo CD’yi dinletti.

15 yıldır müzikle haşır neşir olan ben o an “uyandım”. Dinlediğimiz müzik inanılmayacak derecede sadeydi. Rap zaten prodüksiyon açısından sade bir müziktir ama bunda onun ötesinde hissedilir bir sadelik vardı; kupkuru, net bir insan sesi, arkada yalın bir “beat” ve sağa sola serpiştirilmiş birkaç ufak destekleyici motif.

Gereken de buydu; rap’ci gerçekten çok başarılı bir laf cambazıydı ve demonun yalnızca bunu göstermesi gerekiyordu; onun dışında birşey dikkati üzerine çekerse ana konudan dikkati uzaklaştırmış olacaktı.

Ertegün’ün parçayı ne kadar heyecanla dinlediğini gözlerken aklıma o sıralar demo yapmaya uğraşan bir arkadaşım geldi; son derece yetenekli bir şarkıcı ve söz yazari olan ve parçalarını çok güzel söyleyen bir kızdı bu. Grup üyelerinin “gitar solom iyi olmadı bir daha çalayım” veya “davul tonlamasını beğenmiyorum, bir daha yapsınlar” gibi kaprisleri yüzünden demo yapma süreci uzadıkça uzamış ve sonuçta kızın bütçesini tükettiği halde kimsenin memnun olmadığı birşey ortaya çıkmıştı. Ne yazık.

Şimdi bu hikayeden yola çıkarak adım adım etkin bir demo nasıl yapılır onu belirleyelim.
,
1. Kendinizi tanıyın
Müziğinizin güçlü yanları nedir? Sizi diğerlerinden farklı yapan sey? Sözlerin çarpıcılığı? Bestelerin akılda kalıcılığı? Grubun sahne performansı? Virtüözlük?

2. Parçalarınızı seçin
Birinci maddede belirlediğiniz güçlü yanlarınızı en iyi şekilde yansıttığına inandığınız üç parça seçin. Kaynaklarınızı az sayıda parça üzerinde yoğunlaştırmakla olayı kontrol altına alıyorsunuz.

3. Düzenleme yapın
Seçtiğiniz parçaları sıfırdan bir daha düzenleyin. Düzenleme sırasında birinci maddede belirlediğiniz güçlü yanınız aklınızdan çıkmasın.

Çarpıcı olan şey sözlerinizse, düzenlemelere gereksiz gitar soloları koymayın. Yok gitar virtüözlüğünüzü vurgulamak istiyorsanıiz, sözleri kısa ve öz tutun. Eğer bir grupsanız, herkes birinci madde konusunda anlaşmaya varsın ve egosu büyük gelenler gidip kendi gruplarını kursun.

Unutmayın: karşınızdakinin ilk izlenimlerini oluşturmak icin yalnızca birkaç saniyeniz var. Bu saniyeleri gereksiz intro’larla ziyan etmeyin. Yaptığınız düzenlemenin her saniyesinin bir görevi olsun.

4. “Dört yeter” kuralı
Düzenlemelerinizde -standart bir pop veya rock düzeni icin konuşuyorum- bir solo enstruman (veya vokal), bir eşlik eden enstruman, bir bass ve bir de vurmalı çalgı (örneğin davul) yeterli olmalı. Yani toplam dört unsur. Bunun üzerine birşeyler eklemeye çalışıyorsanız işi karıştırmaya çalışıyorsunuz. Amaç dinleyicinin dikkatini dağıtmak değil, sizin kontrol ettiğiniz bir noktaya odaklamak. Yalın düzenlemelerde bu odağı nereye yerleştireceğinizi kontrol etmek çok daha kolaydır.

5. Veee, kayıt!
İster bir stüdyoya gidin, ister kendi olanaklarınızla kaydedin. Para sizin, tercih sizin. Ama kayıt sırasında hedefiniz “temiz” bir kayıt olmalı. Kayıtta gürültü olmasın, sinyal seviyesi iyi ayarlansın, sesler aslına uygun şekilde kaydedilsin.

Herseyi efektsiz kaydetmeye çalışın. Gitaristlerin vazgeçemedikleri distortion ve chorus benzeri efektler olabilir, onlar olmadan çalamıyorlarsa ve bunlar parçanın vazgeçilmez unsuruysa bırakın oyle kalsin. Ama kayıtta reverb hiçbir şekilde kullanmayın.

6. Miksaj
Miksaj için genel bir şablon verilemez, ama mümkün olduğunca herşeyi efektsiz bırakmaya çalışın, yalnızca vokal ve solo enstrumana, bir de davul kullanıldıysa trampete sır kadar reverb verin. Destekleyici enstrümanları sağa ve sola pan edin.

7. Vitrin
Seçtiğiniz üç parçadan en çarpıcı olanını başa koyup bir CD yapin. CD’nin üzerine güzel bir CD label( etiket) hazırlayıp koyun. Burada telefonunuz e-mail adresiniz de yeralsın, olur ya gönderdiğiniz kişi mektubunuzu ve CD’nin kutusunu kaybeder.

Grubunuzla veya kendinizle ilgili bir özgeçmiş hazırlayın, mümkün olduğunca kısa az ve öz olsun, isterseniz resim de koyabilirsiniz.

Eğer sahne performansınız iyiyse, bir konserinizin video kaydını alıp göndermeyi de düşünün. Bu tür şeyler karşınızdakinin karar vermesinde önemli rol oynayabilir.

8. Hedef
CD’yi göndereceğiniz kişiyi doğru seçin. Yaptığınız tarz müzikle ilgilenen biri olsun. Mümkünse demo yu elden vermeye çalışın. Postayla gönderecekseniz kısa bir mektup koyup niyetinizi aktarın. “Müziğimle kendimi ifade ediyorum” veya “içimden geldiği gibi müzik yapıyorum” gibi ben merkeziyetçi ifadelerden kaçının.
Yaptığınız işi ciddiye aldığınızı, bunu geçici bir heves olarak görmediğinizi gösterecek bir izlenim vermeye çalışın. Sonuçta karşınızdakinden size yatırım yapmasını istiyorsunuz. Yatırım yapılacak kadar güvenilir olduğunuzu göstermek sizin sorumluluğunuz.

9. Üç ay geçtikten sonra 1. maddeden tekrar başlayın
DORUK SOMUNKIRAN ‘ın Müzik Tek teki bir yazısından kaynak göstererek alıntı yapılabilir ibaresi doğrultusunda yapılan alıntıdır.

(c) 2004 Doruk Somunkıran. Kaynak göstererek alıntı yapmak serbesttir.

DI Box balanssız sinyali balanslıya çevirmek için kullanılır. DI Box’un girişi (balanssız) normal iki uçlu jak, çıkışı da (balanslı) üç uçlu XLR tipi jaktır.

DI Box, girişindeki balanssız sinyali çıkışında birbirinden 180 derece faz farkı olan düşük empedanslı iki ayrı sinyale dönüştürür.

Aktif ve Pasif olmak üzere iki tip DI Box vardır.

Pasif DI’ın içinde sinyal bölücü bir empedans trafosu vardir. Bu trafonun girişinde 2 uç vardır (Sinyal ve Toprak) ve enstruman buraya bağlanır. Çıkışında da 3 uç vardır ( +sinyal, – sinyal ve toprak) ve bu da mixer’in XLR yani balanslı girişine bağlanır. Pasif DI’ın kalitesi içindeki empedans trafosunun kalitesine bağlıdır.